Dereboğazı Yoluna Özel Hüküm Engeli Çıkacak!

Antalya'nın içme ve kullanma suyunu tahsis edilen Karacaören 1 ve Karacaören 2 Baraj Gölleri'nin Havza Koruma ve Özel Hüküm Planı Projesi kapsamında hazırlanan harita askıya çıkarıldı. Plan bu haliyle geçerse Isparta'nın gelişimine her açıdan kilit vuruluyor. Madencilik, tarım ve hayvancılık, su ürünleri, turizm ve sanayiye kısıtlamalar ve yasaklar getiriliyor. En önemlisi gölet kenarında herhangi bir yol yapımına izin verilmiyor. Bu da Isparta'nın yıllardır hayalini kurduğu Dereboğazı Duble Yol Projesi'ne engel olarak ortaya çıkıyor. Eğer planda tadilatlar yapılmazsa Isparta her açıdan mağdur olacak.

SDÜ Su Ürünleri Fakültesi Karacaören I ve II Baraj Gölleri Havza Koruma ve Özel Hüküm Planı ile ilgili görüşlerini hazırlayarak Isparta Valiliği'ne sundu. Bizzat Fakülte Dekanı Prof. Dr. Osman Çetinkaya tarafından kaleme alınan tespitlere göre, Isparta'ya başta sanayi olmak üzere tarım ve hayvancılık, turizm, kırsal gelişme, mera kullanımı ve madencilik sektörlerinde kısıtlama ve engelleme getiriliyor. Karayolu konusunda da hiçbir çalışmanın yapılamayacağına dikkat çekiliyor. İşte o rapor ve görüşler:

OLDU BİTTİ PROJESİ
Özel hükümlerde Kentin tüm sanayisine, Turizme, Kırsal gelişme ve planlamaya, Tarım ve hayvancılığa, mera kullanımına, madenciliğe kısıtlama ve engellemeler, Karayolu, Duble yol, eklenti köprü, köprülü kavşak çevre yolu vb. kısıtlamalar getiriliyor.

Öte yandan bu özel hükümlerin TUBİTAK MAM tarafından "Isparta ilinin valiliği, kurumları, üniversitesi, STK ları meslek kuruluşları ve taraf olan vatandaşları tamamen dışlanarak hiç bir paydaş katılımı ve bilgilendirme toplantısı yapılmadan , hiç bir özel hüküm için bilimsel bir kanıt ve hukuki gerekçe ortaya konulmadan hazırlandığı, bilgilendirme yapılmadığı, Isparta iline bir oldu bitti mantığı içinde dayatıldığı, kısa bir askı süresinde kişi ve kurumların bundan haberdar olduğu, siyasi partilerin il örgütlerinin bu konuları takip etmedikleri gibi hususlar da eklenmeli.

BU PLANA İTİRAZIMIZ VAR
“Yeni karayolu yapımına izin verilmez. Mevcut karayollarında sadece bakım ve onarım çalışmaları yapılabilir.” deniliyor.

Havzada şiddetle ihtiyaç duyulan ve topografik özellikler nedeniyle Karacaören II BG kıyısından geçme zorunluluğu olan Isparta-Antalya duble yolu nasıl yapılacak?, yol genişletme nasıl sağlanacak?. Kısıtlayıcı ve uygulanamaz bir özel hüküm maddesi. Bu özel hüküm gerekçelendirilmemiş ve bu yolların içme suyu kalitesine olumsuz etkileri bilimsel verilerle ortaya konulmamıştır.

Bu hükümler özetle; “havza içinde her bir koruma bölgesi için mevcut karayollarında trafik güvenliği ve duble yol, yeni çevre ve bağlantı yolları yapımı, genişletme, köprü, viyadük ilavesi vb. konularda Orman Su işleri, Çevre ve Şehircilik, Ulaştırma bakanlığı karayolları Gnl md. Koordinasyonunda gerekli çalışmalar yapılarak karar verilir” şeklinde düzenlenmelidir.

Bu hüküm devam ettiği taktirde duble yol, çevre yolu dahil hiçbir ulaştırma alt yapısı ilave edilemez, köprülü kavşak, köprü ve genişletme yapılamaz. Aksi halde Devlet kendi görev sorumluluklarını kendi kurumları aracılığı ile kilitleme yolunu seçmiş olur.

SADECE İÇME SUYU AMAÇLI
Karacaören I ve II Baraj Gölleri yapım ve kullanım amaçları kasıtlı olarak daraltılıp sadece içme-kullanma suyu teminine indirgenmiş. Fiili kullanım amaçları göz ardı edilmiştir. Tarımsal sulama, Taşkın önleme, Elektrik üretimi, balıkçılık, su ürünleri yetiştiriciliği, su sporları ve turizm ifadeleri amaca eklenmelidir.

Göl yeşil kuşaklama Alanı: Göl için 45 m dereler için 15 m olarak tanımlanmış. Aynı alanlar için Beyşehir gölünde 30 ve 10 m verilmiş. Bu fark nereden doğuyor? Bilimsel teknik gerekçesi nedir?
Göl Koruma Alanı 255 m belirlenmiş.

Aynı alan Beyşehir gölünde 270 m belirlenmiş Bu fark nereden doğuyor? Bilimsel teknik gerekçesi nedir?

Jeolojik tabanlı I. Derece koruma alanı tanımında yer alan 50 lt/sn debisi ortalama mı? Maksimum mu? Minimum mu? Hangi mevsim ve aydaki debi? Belirsiz. Sondaj kuyusu besleme alanı nasıl belirlenecek?, somut ve ölçülebilir değil, 50 kişiye su sağlayan kuyu tanımı da ölçülebilir ve nesnel değil.

TARIM YAPMAYIN!
İyi tarım uygulaması çoğul olacak ve tanım yetersiz. Tanımın şu şekilde olması (ki GTHB bu tanımı kullanıyor) önerilir. “ Çevre, insan ve hayvan sağlığına zarar vermeyen bir tarımsal üretimin yapılması, doğal kaynakların korunması, tarımda izlenebilirlik ve sürdürülebilirlikle gıda güvenliğinin sağlanması amacıyla yapılan tarımsal üretim modelinin uygulanması”

Özel hükümlerde bir çok yerde geçtiği halde Organik Tarım tanımına yer verilmemiş. Organik tarımın anlaşılabilir, kabul görmüş bir tanımı özel hükümlere eklenmelidir.

TURİZME İZİN YOK
Havzada bulunan ve kirletme etkisi olabilecek restoran, dinlenme tesisi, lokanta vb. tesisler neden tanımlanmamış ve hükümler getirilmemiş?
“Ticari Amaçlı Hayvancılık İşletmesi: 50 adet büyükbaş veya 100 adet küçükbaş hayvandan daha fazla hayvan yetiştiren tarımsal işletme” olarak tanımlanmakta. Peki 49 adet büyükbaş hayvan 99 adet küçükbaş hayvan yetiştiren işletme hangi kategoride değerlendirilecek? Çünkü bu tanım özel hükümlerde birçok yaptırım ve yasaklamayı beraberinde getiriyor?

Zati İhtiyaç: Ticari bir kazanç elde etmeksizin bir ailenin et ve süt gereksinimini asgari düzeyde karşılayacak sayıda yetiştirilmesine ilgili idare tarafından izin verilen büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayısı olarak tanımlanıyor.

Zati ihtiyacı kim belirleyecek? Sadece zati ihtiyaç için ( eti sütü için) hayvan yetiştiren kimse kaldı mı artık? Tavuk işletmesi veya balık üretim çiftliği kurmak istersek sınırlama nedir? Bu tanımdan vazgeçilmelidir. Günümüz şartlarına uygun, kirletme etkisine göre tanımlanan sayılar üzerinde durulmalıdır. Aksi taktirde özel hükümlerde yer alan kurallar uygulanamaz, ciddi rahatsızlık ve adaletsizliklere yol açar. Bu özel hükümler bir büyükbaş hayvanın çevresel etkisini 2 küçükbaşa eşit tutuyor. Böyle bir değerlendirmenin bilimsel ve mantıksal dayanağı nedir?
SANAYİYE KISITLAMA
Havza genelinde mevcut sanayi tesislerinde kapasite artışı yapılmasına izin verilmez” hükmü getirilmiş. Çevreye hiçbir zararı olmayan, Karacaören I ve II BG ne atık su vermeyen, suyu kirletmeyen bir teknolojiyi kullanmaya başlayan, gerekli tedbirleri alan sanayi tesisleri için bu yasak neden getiriliyor? Bölgede gerekçesi asla ortaya konulmadan sanayi durduruluyor, Isparta ve Burdur illeri ve ilçelerinin gelişmesi ve artan nüfusa istihdam nasıl sağlanacak? Bu kısıtlamaya bireysel olarak sanayiciler STK olarak ta Ticaret sanayi odaları nasıl evet diyecekler? Mevcut tesislere kapasite arttırma izni vermeyen bu özel hükümler yeni tesis kurulması durumunda hangi uygulamaları yapacaklar? Bu özel hüküm kesinlikle uygulanamaz, kaldırılmalı veya illerin ekonomik durumları, sanayi ihtiyaçları gözden geçirilerek değiştirilmelidir.

ORGANİK TARIM ZORUNLULUĞU
Havza genelinde İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünce teknik olarak uygun bulunması durumunda, başta Boğazova olmak üzere Balkırı, Eyüpler, Tepeli, Hacıramazanlar, Çiftlik, Yukarı Gökdere ve Kırıntı’da 3 yıl içinde organik tarıma geçilecektir. Deniliyor; Organik tarıma geçilemez ise ne olacak? Yaptırımı nedir? Organik tarıma nasıl geçilecek TÜBİTAK MAM mı bunu gerçekleştirecek? Teknik bir çalışma, üniversite ve tarım kuruluşlarıyla koordinasyon yapılmadan böyle bir kısıtlama özel hükümler arasına nasıl olup ta konuluyor? Bu özel hüküm kaldırılmalı, kritik düzeyde kirletme yaptığı bilimsel olarak tespit edilen sahalar için “iyi tarım uygulamaları” teşvik edilmelidir.

MADENCİLİK YASAK
Madencilik Faaliyetleri İçin Arazi Rehabilitasyonu Projelerinin 6 ay içinde hazırlanması zorunludur.

Bu faaliyeti kim? Hangi bütçe ile ve 6 ay içinde gerçekleştirecektir.? Uygulanamaz özel hükümden kaldırılmalıdır.

Madencilikle ilgili bu uygulamaları kim yapacak? Bu amaçla öngörülen finansman kaynağı ve mevzuat nedir? Madencilikle ilgili kamu birimleri ve sektörle bu konularda bir koordinasyon, fikir alış verişi yapıldı mı? Bu madde ve bentleri uygulanamaz ve gerçekleştirilemez görünüyor, peki özel hükümler içine neden konuluyor?

SU ÜRÜNLERİ YASAKLANIYOR
Kullanım suyunu Karacaören 1 Baraj Gölü’ne boşalan akarsulara deşarj eden karada kurulu yeni su ürünleri yetiştiriciliği tesisi açılmasına ve ilave kapasite artışına, tam kapalı devre yetiştiricilik sistemleri dışında, izin verilmez. Karacaören 2 Baraj Gölü’ne boşalan akarsularda 2015 yılı sonu itibariyle su ürünleri yetiştiriciliği faaliyetlerine izin verilmez.

Havza ve bölge için önemli bir ekonomik sektör, istihdam kaynağı, döviz girdisi, sosyoekonomik gelişme kaldıracı olan kültür balıkçılığı hiçbir bilimsel teknik gerekçe gösterilmeden donduruluyor, yeni tesisler kurulması engelleniyor. Bu kabul edilemez bir özel hükümdür. Alabalık yetiştiriciliğinde teknik ve ekonomik olarak tam kapalı devre yetiştiricilik yapılamayacağı da zaten bilinen bir gerçektir.

Bu özel hüküm kaldırılmalı ve Karacaören I BG ne katılan sular üzerinde en azından uzak mesafeli koruma alanı >1000 m ile havza sınırı arasında kalan alanda hem tesis kurulmasına hem de kurulu tesislerin modernleşmesi ve kapasite artışına izin verilmelidir. Bu tesislerin Baraj gölü üzerinde çevresel etkisi varsa, bilimsel olarak ortaya konulmuş ise kamuoyuna açıklanmalıdır. Yoksa bu tesislerden kurulu olanlar kapanmaya mahkum edilecek, yeni tesis kurulumu da mümkün olmayacaktır.

Karacaören II BG ne boşalan akarsular üzerinde kurulu tesisler kapatılacak ise bu tesisler için alternatif üretim yerleri gösterilmelidir.
Karacaören 1 Baraj Gölü yüzeyinde kafeslerde su ürünleri yetiştiriciliği yapan tesislerin toplam üretim kapasitesi 2015 yılı sonuna kadar yıllık 4200 tona düşürülecektir. Toplam kapasitenin tesislere göre dağıtımı Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca yapılır.

Bu yaklaşık %40 lık bir üretim kapasitesi düşüşüne (7400 ton>4200 ton) karşılık gelmektedir. Bu azaltmanın gerekçesi ve teknik detayları açıklanmalıdır.

Karacaören 2 Baraj Gölü’nde 2015 yılı sonu itibariyle su ürünleri yetiştiriciliği faaliyetlerine izin verilmez.

Üreticilerin hak mahrumiyetleri için tedbirler getirilmelidir.

ARITILMIŞ DEŞARJ BİLE YASAK
Göl içerisine arıtılmış olsa dahi doğrudan atıksu deşarjına izin verilmez.
Isparta Merkez ilçe, Eğirdir ilçesi, Sav Beldesi, Burdur Ağlasun ilçeleri evsel ve endüstriyel atık suları (arıtıldığını varsaysak bile) halen Karacaören I BG ne deşarj edilmektedir: Bu fiili durum ortada iken bu özel hüküm nasıl, kim, hangi kurum tarafından uygulanacaktır? Gerçek dışı bir özel hüküm olup kaldırılmalıdır.

Bu alanlarda kalan tapulu şahıs arazileri içme ve kullanma suyu kullanan idarece yapılacak program dahilinde kamulaştırılır.

Bu özel hüküm teknik ve hukuki olarak uygulanamaz. Aynı hüküm Eğirdir gölü içinde getirilmişti tek bir metrekare arazide uygulanmadı, uygulanma şansı da yoktur.

OTLATMA YASAKLANIYOR
“Bu alanlarda tarımsal faaliyete ve otlatmaya izin verilmez” deniliyor, bu alan vatandaşın tapulu arazisi veya mera kanunu ile tanımlanmış çayır-mera ise bu özel hükmü nasıl uygulayacaksınız? Hangi kurum kuruluş kanunla verilmiş bir hakkı kullandırmama konusunda işlem yürütecek?
Bu alanda yeni tarım alanları açılamaz. Mevcut tarım alanlarında ise İl GTHİM görüşleri doğrultusunda sadece organik tarıma izin verilir.
Bu alanda hayvancılık faaliyetlerine sadece yerleşik halkın zati ihtiyacını karşılamak amacı ile izin verilir. Bu alanda otlatmaya izin verilmez.

Entegre tesis niteliğinde tarım ve hayvancılık işletmelerine, bu işletmelerde oluşan atıkların kompostlaştırılması şartı ile göl maksimum su kotundan 5000 metre mesafe ve jeolojik tabanlı koruma alanlarının dışında kalması şartıyla izin verilebilir.
Bu hükümler bilimsel ve hukuki bir temele dayalı değildir, Tapulu mülk üzerinde tasarruf hakkının ortadan kaldırılması Anayasaya aykırıdır, havzanın tarım ve tarıma dayalı sanayi potansiyelini yok etmek, havzanın sosyo ekonomik gelişmesini durdurmak gibi sonuçlara yol açacaktır.

MADENCİLİĞE ŞOK
Bu alanda yeni maden arama ruhsatı izni verilmez. Mevcut arama ruhsatlı alanlar için sondaj, araştırma çukuru, yarma, ve benzeri arama çalışmalarına izin verilmez. Deneme üretimine izin verilmez. Mevcut arama ruhsatlı alanlar için ön işletme, işletme izinleri verilmez. Mevcut işletme ruhsatlı alanlar için işletme ruhsatı yenilenmez.
Bu özel hüküm, hassas alanlar ve koruma bölgeleri haritası da göz önüne alındığında, mevcut maden işletmelerinin yerleri dikkate alındığında bölgedeki madenciliği felç etmek için yeterli olacaktır. Uygulanması mümkün olmayıp, gerçekçi tedbirler ve hükümler üretilmesi gerekir.

FABRİKA YAPMAK YASAK
Bu alanda yeni sanayi kuruluşuna ve entegre tarım-hayvancılık işletmesine izin verilmez. Bu madde havzanın en az %20 sini sanayi, hayvancılık ve tarıma kapatmaktadır. Uygulanamaz. Gerekçeleri ortaya konulup suyu kirleten sanayi, hayvancılık ve tarım faaliyetleri düzenlenmelidir.

EKSİKLER VAR
Haritayı anlaşılır ve kullanılabilir, özel hükümleri uygulanabilir kılacak olan her paydaş için en belirli kılavuz olacak karayolları, önemli tesisler, kritik kotlar (maksimumu minimum), mermer ve taş ocakları, su ürünleri üretim tesisleri vb. haritaya işlenmemiş. Yeterli detay yok. Bu hususlar mutlaka haritaya işlenmelidir. "