"Doğru Türkçe" Yolu

SDÜ Türkçe Topluluğu, millî kimliğin ana unsuru Türk Dili’ni yabancı kelimelerden korumak amacıyla ‘Adım Adım Türkçe’ başlıklı önemli projeye imza attı: SDÜ Batı ve Doğu Yerleşkesi’ndeki 178 merdiven basamağına Türk Dili’ni yozlaştırma tehlikesi içeren kelimeler ve doğru Türkçe karşılıkları yer aldı.

Adım Adım Türkçe

Süleyman Demirel Üniversitesi (SDÜ) Türkçe Topluluğu, çok önemli bir projeyi hayata geçirdi: Hâlihazırda Türk Dil Kurumu’nun (TDK) kabul ettiği kelimeler var iken yanlış kullanımlar ile mücadele başlatıldı. ‘Adım Adım Türkçe’ başlığı ile hayata geçirilen proje kapsamında Batı ve Doğu Yerleşkesi’ndeki 3 alanda 178 merdiven basamağına Türkçe’yi yozlaştırma tehlikesi içeren kelimeler ve doğru karşılıkları yazıldı. Proje, tarihte en eski yazılı kaynaklara sahip; dünyanın zengin dillerinden biri olan ve millî kimliğin ana unsuru Türk Dili’ni korumak amacı taşıyor.

Yabancı kelime saldırısını önlemek

Süleyman Demirel Üniversitesi (SDÜ) Türkçe Topluluğu Başkanı Serdar Bayındır, Türk Dili’ni korumak ve yozlaştırılmasını engellemek amacıyla bu projeyi hayata geçirdiklerini söyledi. SDÜ Türkçe Topluluğu’nun 2005’te kurulduğunu ve 40 kişilik bir Yönetim Kurulu’nun tamamen gönüllük esasına dayalı bir çalışma izlediğini anlatan Bayındır, sözlerine şöyle devam etti: “Temel hedefimiz Türkçe’yi korumaktır. Türkçe’nin yozlaşmasını engellemektir. Hâlihazırdaki Türkçe’nin daha fazla yabancı kelime saldırısına uğramasını önleyebilmektir. Geniş açıdan Türkçe’nin zenginliğini korumaktır.Türkçe, tarihte en eski yazılı kaynaklara sahip dillerden biridir. Bu bakımdan Türkçe köklü bir dildir. Aynı zamanda zengin bir dilimiz var. Biz Türkçe’nin gönül eriyiz. Türkçe sevdalısı gönül erleriyiz.  Bilgi çağında bazı kelimeler doğdu. Ve çok fazla kullanılıyor. Bunlarla mücadele etmek gayesiyle bir planlama yaptık. Doğu Yerleşkesi’nde sözel; Batı’da ise mühendislik tabanlı bölümlerin hâkim olmasından dolayı kelimeleri özenle seçtik. 400 kelimenin olduğu bir havuz kullandık. Bu içler acısı durum. Bir başka söyleyişle 400 kelimeyi doğru kullanmıyoruz. Türkçe karşılığı varken yabancı dil tercih ediliyor. Bunu yıkmak için ‘Adım Adım Türkçe’ projesini hayata geçirdik."

‘Selfie’ bizim değil. Türkçe karşılığı ‘özçekim’

178 kelimeden örnekler paylaşan SDÜ Türkçe Topluluğu Başkanı Serdar Bayındır, “akıllı telefon kullanıcıları ‘selfie’ diyor. Oysa ki Türk Dil Kurumu (TDK) bu kavrama çok güzel bir Türkçe karşılık buldu: ‘özçekim’. Buna benzer çok örnek var. İşte biz tam olarak Türkçe’yi yabancı kelime istilasından korumak için bilinçlendirme yapıyoruz. 2005’ten bu yana Türkçe’yi korumak için konferans, şiir dinletisi, türkü etkinlikleri düzenliyoruz. İş yerine Türkçe isim veren esnaf ve sanatkârlara daha önce onurluk vermiştik. Bu arada ‘plaket’ Türkçe değil. Çok güzel karşılığı var: Onurluk.

Türkçe kelime kullanmayan iş yeri sahiplerine de sağduyu göstermeleri için rica etmiştik. Bu bağlamda Türkçe’yi korumak için değer üretmeye devam edeceğiz. Projelerimizde her zaman bize destek olan SDÜ Rektörü Prof. Dr. İlker Hüseyin Çarıkçı nezdinde tüm Yönetim Kurulu’na teşekkür ederiz” dedi.

4 üniversite uygulayacak

SDÜ Batı ve Doğu Yerleşkesi’nde öğrencilerin yoğun olarak kullandığı alanlardaki merdiven basamaklarına yabancı kökenli yanlış kelimeleri yazdıklarını ifade eden Kulüpler Şube Müdürü Fizikçi Hidayet Yıldız şöyle dedi: “Oysa ki bu kelimelerin doğru Türkçe karşılığı var. Onları da karşılarına yazdık. Batı Yerleşkesi’nde fakültelere çıkan merdivenlere uyguladık. Doğu Yerleşkesi’nde Öğrenci Meydanı’nda uyguladık. Fen Edebiyat Fakültesi’nden (FEF) Prof. Dr. Hasan Gürbüz Bilgi Merkezi’ne (Kütüphane) giden merdivenlerde uyguladık. Proje kısa süreç içerisinde etkisini gösterdi. Zira 4 üniversite bu kelimelerin yanlış ve doğru kullanımlarını bizden istediler. Aynı şekilde kendilerinin de uygulayacaklarını anlattılar. SDÜ, ilham veren üniversite özelliğine bir yenisini daha eklemiş oldu.

‘Kök Türkçe’ olarak bakmıyoruz

Türk Dili’ni korumanın herkesin görevi olduğunu ifade eden Yıldız, geliştirilen projeye ‘Kök Türkçe’ olarak bakmadıklarını ifade etti. Türk Dil Kurumu’nun (TDK) kabul ettiği doğru karşılıkların kullanılması içerikli bir çalışma yaptıklarını anlatan Yıldız, “Mastır örneğinden yola çıkalım. Yabancı bir kelime. Biz ‘yüksek lisans’ denilmesini istiyoruz öğrencilerimizden. Zira TDK ‘yüksek lisansı’ onaylıyor. Proje kapsamında öğrencilerimizden de çok olumlu dönüşler alıyoruz.”

2017 TÜRK DİLİ YILI

Öte yandan ‘Dilimiz Kimliğimiz’ başlığı ile 2017 Başbakanlık Genelgesi ile Türk Dili Yılı ilan edildi. Türkçe’nin dünyanın en zengin dillerinden biri ve millî kimliğin ana unsuru olduğuna değinilen genelgede, "Türkçemizi korumak, yaşatmak, zenginleştirmek ve gelecek nesillere güçlü bir şekilde aktarmak, bugünümüzü ve yarınımızı yeni bir bilinç hamlesiyle inşa etmek hem kamu kurum ve kuruluşlarının hem de bütün toplum kesimlerinin ortak görevidir." ifadesine yer verildi.

Son yıllarda özellikle basın yayın ve teknoloji yoluyla Türkçeye giren yabancı sözcüklerin yanında Türkçe kelimelerin imlasına bile sirayet eden yabancılaşma tehdidinin endişe verici boyutlara ulaştığı vurgulanan genelgede, şunlar kaydedildi: "Bu kapsamda, 2017 yılının Türk Dil Yılı olarak ilan edilmesi, Türkçe’nin yerinde, doğru, kurallarına uygun, açık, anlaşılır ve temiz bir şekilde kullanılmasına büyük katkı sağlayacak olup bu konudaki toplumsal bilincin, özenin ve duyarlılığın artmasına hizmet edecektir.

'Dilimiz Kimliğimizdir' başlığıyla ilan edilen '2017 Türk Dili Yılı'nın amacına ulaşabilmesi için Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ve bağlı kuruluşu Türk Dil Kurumu öncülüğünde; başta Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu, Radyo Televizyon Üst Kurulu, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, yerel yönetimler olmak üzere bütün kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve basın yayın organları dilimizin doğru ve yerinde kullanımı konusunda gerekli dikkat ve özeni gösterecek olup yapılacak çalışmalara etkin bir şekilde katılacaklardır."