Güngör Uras, Isparta Elması'nı Yazdı

Şevket Demirel ile “elma sohbeti” yaptım. Şevket Demirel “Isparta aşığı”, sanayi yatırımları var, sanayide üretimin artırılmasının önemine de inanıyor ama tarım potansiyelinin iyi değerlendirilmesinin Isparta bölgesini abad edeceğine daha çok inanıyor.

“Isparta gülcülükle, halıcılıkla zenginleşemez... Senede gülyağından 20 milyon dolar para gelir. Üretimi artıramazsınız. Artırsanız satamazsınız. El halısı dünyada en fakir bölgelerde dokunuyor. Bir günde bir kişi en fazla 40 bin düğüm atabilir. Halı dokumak çalışana para getirmez. Fakat meyvede büyük potansiyel var. Kirazın kilosu 2.5 dolara satılır. Isparta’da 50 bin ton üretilir ise bunun geliri 125 milyon dolar eder. Meyve sebze üretebilmek için bunları işletebilecek bir sanayi kurmak ve arazinin sulanması lazım.

Daha önce Eğirdir gölü her yıl 800 milyon metreküp suyu Akdeniz’e atardı. Sulama şebekeleri kuruldu. Gölün etrafındaki tüm ovalar, Atabey İslamköy’de 150 bin dönüm, Uluborlu Senirkent ovalarında 100 bin dönüm suya kavuştu. Hoyran gölünden yararlanılarak çevredeki ova sulandı. Gelendost ovalarında 200 bin dönüm suya kavuştu. 33 gölet ile 150 dönüm arazi sulandı. Sulanan arazilerde şimdilerde elma yetiştiriliyor” diyor.

Elma Yetiştirenler Mutlu
Şevket Demirel bölgede elmacılığı geliştirmek için Isparta’da bodur elma fidanını Orkav fidanlığında yetiştirerek üreticiye dağıtmaya başlamış. Yılda 1 milyon bodur elma fidanı dağıtıyor.
Benim Eğirdir’de elma yetiştiren bir dostum var. İsmi Ömer Yiğitbaşı. Sekiz yıldır Altın Elma markası ile 8 çeşit elma üretiyor.
İnternetten (egirdirelmasi.com) sipariş veriyorum. Ertesi gün ısmarladığım elmalar geliyor. Kendisini görmedim. Telefon ile sohbet ederiz. Ondan öğrendiklerimi yazarım. Isparta’da ve Eğirdir’de olan biteni öğrenmeye çalışırım.
Şimdilerde aşılı bodur elma fidanının fiyatı 5-12 TL arasında imiş. Bir fidan 3 yıl sonra masrafını kurtaracak kadar elma verir, 6 yılda tam randımana kavuşurmuş. Bir dönümden iyi bakıldığında 10 ton elma alınırmış.
Bu yıl elmanın kilosunu üretici 90 krş dolayında bir fiyat ile satmış. Bunun anlamı dönümde 9 bin TL brüt gelir. Ömer Yiğitbaşı, “Bu iyi bir gelirdir” diyor. (Bu fiyat üreticinin toptan fiyatı. Isparta elmaları marketlerde kilosu 3.5-5 TL’den satılıyor.)

Elmalar Çeşitlendi
Biz eskiden sadece “Amasya Elması”nı bilirdik. Şimdilerde Amasya elması üretimi azalmış. Yeni yeni elma çeşitleri var. Granny Smith, Fuji, Topaz, Pınklady, Breaburn, Mondial Gala, Golden, Starking gibi.
Bu yıl yağışlar nedeniyle ağaçlar çiçek bağlayamadığından elma üretimi düşük. Eğirdir’deki bahçelerde 100 bin ton dolayında elma elde edilmiş.
Türkiye’de yılda 2.8 milyon ton, Isparta’da 630 bin ton (Türkiye toplamının yüzde 23’ü büyüklüğünde) elma üretiliyor. Isparta İstanbul ilinden sonra en fazla soğuk hava deposuna sahip il olmuş. Şehirde 2 meyve işleme merkezi var. Isparta’da yılda 9 milyon adet fidan üretiliyor. Fidanların çoğu bölgedeki bahçelere dikiliyor ama, Isparta’dan Siirt’e kadar da fidan gönderiliyormuş.
Elmalar soğuk hava depolarında, cinslerine göre farklı sürelerde tazeliklerini muhafaza ediyor.
Bu nedenle Isparta’daki soğuk hava depolarında geçen yazın ürünü kıtırlığını-tazeliğini kaybetmemiş elma stoku var.