ITSO’dan İşsizliğe Çare Önerisi

Isparta Ticaret ve Sanayi Odası tarafından Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne verilmek üzere hazırlanan raporda,Türkiye’deki işsizliğin önüne geçilmesi ve ara eleman sorununa çözüm için mesleki eğitime daha fazla önem verilerek,Çıraklık Eğitim Merkezlerinin ilgili kurumlarca daha etkin ve cazip hale getirilmesi istendi.

ITSO’nun hazırladığı ayrıntılı raporla ilgili açıklama yapan ITSO Başkan Yardımcısı Salih Sarıkaya, sorunun çözülmesi adına uzun zamandır çalıştıklarını ve bu konuda Gül Petek Sanayi Sitesi Kooperatif Başkanı Mehmet Boyacı’nın da önemli ölçüde çaba harcadığını söyledi.

Araştırmalar ve tespitlerle ilgili kurumlar, işverenler ile bazı oda ve borsalarla istişare edip destek ve görüş istenerek bir rapor hazırladıklarını belirten Sarıkaya, şu bilgileri verdi:

“Türkiye’de mesleki ve teknik eğitimin geliştirilmesi, gözden geçirilmesi ve yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Zira ülkemizde halen birçok gencimiz işsiz, firmalarımız da işlerinde çalıştıracak kalifiye eleman bulmakta aşırı derecede zorlanmaktadırlar. Buna sebep olan gerçek de, gençlerimizin ellerinde bir mesleklerinin bulunmayışı veya meslek lisesi mezunu olan gençlerimizin de yeterli mesleki eğitimi almamış olmalarıdır. Oysa, bir ülkenin uluslararası piyasalarda hakkıyla rekabet edebilmesi için, çok iyi yetişmiş mesleki ve teknik yeterliliğe sahip işgücüne sahip olması gerekir.

Bu çerçevede, mesleki eğitim; okumayan ve yetişkin hâle gelip evlerinde oturan genç kızların, okur-yazar olmayan evli kadınların, ilk ve orta öğretimden ayrılan erkeklerin, ilköğretimi bitirip orta öğretime devam etmeyen gençlerin, orta öğretimi bitirip üniversiteye giremeyen gençlerin ve nihayet üniversiteyi bitirip iş bulamayan veya bitirdiği fakülteyi veya dalını beğenmeyen gençlerin başvuracakları veya yararlanacakları yeni bir fırsat kapısı olacaktır.

Mesleki-Teknik öğretimle ilgili olarak sorunları başlıklar halinde ele alacak olursak;

Mesleki eğitim konusu 3-5 sayfaya sığamayacak kadar geniş bir konudur. Mesleki eğitimin sağlıklı bir şekilde düzenlenebilmesi için ya bir seri kanun çıkarmak gerekir veya konunun değişik yönlerini içerecek şekilde kapsamlı bir kanunun hazırlanmasına ihtiyaç vardır.
Mesleki-teknik öğretimle ilgili bir diğer konu, öğretim modüllerinin çeşitlendirilmesi ve özellikle özel sektörün de devreye alınarak öğretim modüllerinin iş piyasasına uygun hale getirilmesidir.
Mesleki ve teknik eğitime yönelik talebin artması Devletin özendirici politikalar ve uygulamalarla öğrencilerin mesleki ve teknik eğitime ilgi duymalarını sağlaması gerekmektedir.
Bu çerçevede aşağıdaki taktikler uygulanabilir.
1. Mesleki ve teknik eğitim okullarının fiziki imkanları, ders araç ve gereçleriyle makine ve ekipmanlarında iyileştirmelere gidilmelidir.
2. Bu okulların bilgisayar laboratuarları geliştirilmeli aynı zamanda tüm mesleklerin bilgisayarla olan bağlantısı kurulmalıdır.
3. Mesleki ve teknik eğitime devam eden öğrencilerin tamamına aylık belli bir miktar harçlık veya burs verilmelidir.
4. Mesleki ve teknik eğitime devam eden öğrencilerin eğitim giderlerini karşılamaya yönelik olarak her yıl eğitim dönemi başında belli bir miktar para defaten ödenmelidir.
5. Mesleki ve teknik eğitim görmek üzere köy ve kasabalardan şehirlere gelen öğrencilere ücretsiz yurt veya pansiyon imkanları sağlanmalı ve yurtların masrafları devlet tarafından karşılanmalıdır.

ÇIRAKLIK EĞİTİM MERKEZLERİ İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR
Çıraklık eğitim merkezleri çok önemli bir işlevi yerine getirmektedir. Özellikle toplumun etken kılınmasında, etkin ve verimli şekilde sanayi ve hizmet sektöründe kalifiye eleman yetiştirilmesinde, bireylerin yaşam kalitesinin yükseltilmesinde, genel kültür seviyesinin yükseltilmesinde; insani ve milli meziyetlerin kazandırılmasında, katkıda bulunmaktadırlar.
Bu anlamda Türkiye’de ara eleman, çırak yetişmemesinin ve Mesleki Eğitim Merkezleri arkasındaki sıkıntıları da şu şekilde dile getirebiliriz;

1. Çıraklık Eğitim Merkezi Eskiden 4 Yıl eğitim veriyordu ve sigortası devlet tarafından ödeniyordu ama şimdi 2 yıla düşünce artık çırak yetişmiyor. 8 yıllık zorunlu eğitimden sonra öğrencilerin Mesleki Eğitim Merkezine gelerek 2 yıl kalfalık 2 yıl ustalık eğitimi almaları zorunlu hale getirilmeli.
2. Endüstri Meslek Lisesini bitiren çocuklarda Öğrencilerin pratik kazanarak kendi alanlarında çalışmaları için Meslek Eğitim Merkezinde eğitim almaları sağlanmalıdır.
3. Öğrencilerin Meslek Eğitim Merkezlerine gelmelerinin teşviki için İŞKUR merkezlerinde olduğu şekliyle belirli miktarda maddi destek sağlanmalı.
4. Çıraklık Eğitim Merkezlerine yurt binası tahsis edilerek Merkez dışındaki köy ve kasabalardaki öğrencilerin buralarda barınma ihtiyaçları karşılanmalı ve Çıraklık Eğitim Merkezleri daha cazip hale getirilmelidir.
5. İlköğretim son sınıf öğrencilerine Çıraklık Eğitim Merkezleri anlatılarak ve bu Merkezlere toplu şekilde geziler düzenlenerek, farkındalık yaratılmalı ve liseye devam etmeyen öğrencilerin buralarda eğitim almaları özendirilmelidir.
6. İlköğretim son sınıflarda Rehber öğretmenler tarafından notları düşük öğrencilere becerilerine yönelik Çıraklık Eğitim Merkezlerini tanıtıcı dersler verilmelidir.
7. Piyasadaki işe alım ilanlarında Çıraklık Eğitim Merkezlerinden alınan Ustalık Belgesinin geçerli olmadığı görülmekte olup sadece Meslek Lisesi Diplomasına sahip olanlar tercih edilmektedir. Ortaya çıkan bu durum Çıraklık Eğitim Merkezlerinin geçerliliğini yitirmesine sebep olmakta ve tercih edilebilirliğini azaltmaktadır.
8. Öğrencilerin Açık Lise kayıtları yapılırken aynı anda Mesleki Eğitim Merkezlerine de kayıt yaptırmaları sağlanmalı ve bu öğrencilerin Çıraklık Eğitim Merkezlerinde yatılı olarak gündüzleri Mesleki eğitimi akşamları da normal lise eğitimi almaları konusunda çalışma yapılmalıdır.
9. Endüstri Meslek Liselerinde sanayinin ihtiyacı olan bütün bölümler bulunmamaktadır. Bu eksiklik Mesleki Eğitim Merkezlerinde 153 farklı meslek bölümü ile giderilmektedir. Günümüz koşullarında insanların ihtiyaçlarının değişmesi ve sektörün genişlemesine paralel olarak Merkezlerdeki meslek bölümleri de sürekli güncellenmektedir. Fakat Endüstri Meslek Liseleri bu anlamda bu ihtiyaçları karşılamakta geri kalmaktadırlar, esnek bir yapıya sahip değildirler.
10. Yetkili Servislerde Endüstri Meslek Lisesi öğrencilerinin dışında Mesleki Eğitim Merkezi öğrencileri çalışma imkanı bulamamakta, çalışma imkanı bulsa bile servis seminerlerine katılamamaktadırlar. TSE Hizmet Yeterlilik Belgelendirmesi Standartları TS 12047’de Yetkili Serviste çalışanlar ilgili kurallar bölümünde “ Serviste en az meslek yüksekokulu otomotiv, motor, elektrik, elektronik bölümü mezunu bir servis teknik sorumlusu, bir marka sorumlusu bulunmalıdır.” ibaresi bulunmaktadır. Ustalık Belgesinin uluslar arası geçerli olduğunu düşünürsek bu standartların yeniden düzenlemesi gerekmektedir.
11. Satış elemanlığı belgeleri Mesleki Eğitim Merkezlerinde ve Halk Eğitim merkezlerinde verilmekte olup kanunen Halk Eğitim Merkezinde verilen bu belgenin geçerliliği yoktur. Bu kapsamda Kurumlar arası yetki karmaşasının giderilmesi gerekmektedir.
12. Otomotiv firmalarında Endüstri Meslek Lisesi diploması sorulmasından dolayı çıraklık tercih edilmiyor. Bu sorunun da çözülmesi gerekiyor.
13. Eğitici ustalık, satış elemanı, ustalık belgeleri olmadan Maliye, Belediye ve bağlı bulunduğu oda bunları sormadan iş yeri açabiliyor. Böyle olunca sanayide eleman sıkıntısı meydana geliyor. Eskiden bunları tamamlamadan iş yeri açamıyordu.

Tüm bu anlatılanların ışığında Mesleki Eğitim Merkezlerinin hem ara eleman sıkıntısı çeken firmalara hem de işsizlikle uğraşan devlete faydalı birer kurum olması, ülkenin geleceğinde etkin bir rol oynamasından dolayı yukarıda saydığımız sıkıntı ve sorunların çözümü ile ilgili gerekli çalışmaların yapılmasını istedik. En kısa sürede de sonuca ulaşmak için konunun sonuna kadar takipçisi olacağız.”