Toryum Sayesinde Enerjide ‘Devler Ligi‘ne Yükseleceğiz

2023 hedeflerine adım adım giden Türkiye, geçtiğimiz gün yol haritasını açıkladı. Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından açıklanan dönüşüm eylem planında ana hedefler arasında GSYH'nin 2018 yılında 1.3 trilyon dolara çıkarılması ve cari açığın GSYH'ye oranının yüzde 5.2'ye indirilmesi yer alıyor.

CARİ AÇIK AZALTILACAK
Türkiye ekonomisinin yumuşak karnı olan cari açıkta söz konusu hedefe ulaşılabilmesi için 'İthalata Olan Bağımlılığın Azaltılması Programı Eylem Planı' da devreye konuldu. Cari açığın en önemli nedeni enerji maliyetleri olunca, programda da ağırlığı enerji politikalarının oluşturması oldukça normal. 2023 hedefleri kapsamında Türkiye, elektrik üretiminde yerli kömürün payını artırmayı hedeflerken diğer yandan da yenilenebilir enerji üzerinde duruyor. Bir diğer hedef de 2023 yılında Türkiye'nin üç nükleer santrala sahip olması.

TORYUM VURGUSU VAR
Türkiye'yi enerji dünyasında söz sahibi yapacak fakat bugüne kadar çok fazla üzerinde durulmayan bir diğer konu da geçtiğimiz gün açıklanan programda yer aldı. Kimi uzmanlara göre bor gibi şehir efsanesi olarak görülen 'toryum'dan bahsediyoruz.

DÜNYADA İKİNCİ SIRADAYIZ
Programda, Türkiye'nin nükleer enerji üretiminde toryumun kullanılacağına dair uluslararası çalışmalara aktif olarak katılacağı ve bu alandaki AR-Ge çalışmalarını destekleyeceği ifade edilirken, Enerji Bakanlığı'nın sorumlu tutulduğu eylem planının açıklamasında şu ifadeler kullanıldı: Türkiye tahmini 744 bin ton toryum rezerviyle Hindistan’dan sonra dünyada ikinci sırada yer almakta."

AR-GE FAALİYETİNE DESTEK
Bu kapsamda Türkiye’de toryumun nükleer enerji üretiminde kullanılmasına dönük Ar-Ge faaliyetlerinn desteklenmesinde ve toryum tabanlı nükleer yakıt çevrimi ile ilgili teknolojik alanda uluslararası gelişmeler yakından takip edilerek, bu girişimlere ülke olarak aktif katılım sağlanacaktır.

Türkiye'deki toryum rezervinin değeri 120 trilyon dolara kadar çıkabilir. Sadece Isparta'daki rezervler 100 yıllık elektrik ihtiyacımızı karşılayabilir.
Peki ne kadarlık bir enerjiden bahsediyoruz. Alanının en önemli isimlerinden Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) Bilim Komitesi Üyesi Prof. Dr. Saleh Sultansoy geçtiğimiz aylarda bununla ilgili önemli açıklamalar da bulunmuştu: 2030 yılında gelişmiş ülkeleri seviyesine çıkabilmek için en az 100 gigavatlık ek güç kurulması şart. Yılda 50 ton toryum ile 50 gigavat enerji üretilebilir. Bu miktar Türkiye'nin toryum rezervinin onbinde birinden bile daha az. Fransa, enerjisinin yüzde 85'ini nükleer santralden karşılarken, biz yıllardır bu santrallerin kurulup kurulmamasını tartışıyoruz.

URANYUMUN 200 KATI
Şu anki bilimsel verilere göre, Türkiye toryum rezervinde dünyada ikinci sırada bulunuyor. Türkiye'nin gelişmesini istiyorsak toryumdan enerji üreten santraller kurmalıyız. 1 gigavatlık enerji için 3,5 milyon ton kömür veya 200 ton uranyum gerekiyor. Aslında 1 ton toryumdan da bu enerji elde edilebilir. Toryum yakıtlı reaktörlerin 2020'li yıllarda ticarileşmesi öngörülüyor. 2030'larda ise elektrik enerjimizin yüzde 50'sini yerli kaynağımız toryumdan üretebiliriz. Türkiye enerji devi olabilir, yeter ki biz bu teknolojiye sahip çıkalım ve uluslararası işbirliklerine katılabilelim..

SİLAH YARIŞINA GİRDİLER
Dünyanın toryum yerine uranyuma yönelmesinin tek nedeni nükleer silahlanma yarışı. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) ve OECD verilerine göre toplam 880 bin ton ile dünyadaki toryum rezervinin yüzde 11'i Türkiye'de bulunuyor. Diğer bağımsız kaynaklar ise ülkedeki rezervlerin bundan 3-4 kat daha fazla olduğunu ve Türkiye topraklarındaki toryumun değerinin 120 trilyon dolar olabileceğini tahmin ediyor.

ISPARTA 100 YIL YETER
Isparta'daki Çanaklı Madeni'nde işlenebilen torit minerali şeklinde 20 bin ton rezerv var ve sadece bu rezerv 100 yıl boyunca elektrik enerjimizi karşılayabilir. Toryumla beraber atom bombası yapılamayan bir enerji üretilecek. Daha da önemlisi, hızlandırıcı sürümlü toryum yakıtlı sistemler nükleer atık problemini çözmeye imkan sağlayacak.

% 12'si Türkiye'de
DÜNYADAKİ toryum rezervinin ne kadar olduğuyla ilgiil aslında kesin bir bilgiden söz etmek mümkün değil. Eylül 2014'te güncelnenen Dünya Nükleer Birliği verilerine göre toplam rezerv 6.3 milyon tonun üzerinde. Yani Türkiye toplam dünya rezervinin yüzde 12'sini topraklarında barındırıyor.

İsmi Thor'dan
Toryum madeni 1828 yılında Norveçli mineralojist Morten Thrane Esmark tarafından bulunurken, onu ilk kez tanımlayan kişi ise İsveçli kimyager Jöns Jakob Berzelius oldu. Madenin ismi ise İskandinav mitolojisindeki 'Şimşek Tanrısı' Thor'dan geliyor.

Amaç atom bombasıydı
Toryumun nükleer enerjide kullanılmasına yönelik çalışmalar özellikle Hindistan ve Çin gibi ülkelerde şu anda enerji politikalarının birinci gündem maddesi. Peki madem bu kadar ucuz ve yaygın bugüne kadar neden toryumu duymadık. Cevabı EconomyWatch'tan Raymond Tham veriyor: Herkesin bildiği gibi, nükleer reaktör çalışmalarının amacı bir enerji üretmek değil, bomba yapmaktı. Atom bombasının bulunduğu 2 milyar dolarlık Manhattan Projesi'nden sonra birçok hükümet nükleeri birinci gündem maddesi yaptı. Fakat toryum reaktörleri atom bombası yapmak için gerekli olan plütonyumu üretmez sadece enerji ortaya çıkarır.

Onur Demirhan / Akşam