Üniversite, Bütçesi İle Orantılı Gelişememiş

Gülses Gazetesi olarak ‘2023 Perspektifinde Üniversiteler ve Süleyman Demirel Üniversitesi’ başlıklı çalışmayı ele almaya devam ediyor. Kitapçığın SDÜ açısından en önemli bölümlerinden biri olan “1992 yılında kurulan üniversitelerin mali performansı ve SDÜ üzerine bir değerlendirme” başlıklı dördüncü bölümünde oldukça çarpıcı değerlendirmelere yer veriliyor.

1992 yılında kurulan üniversiteler içinde 2013 yılında Süleyman Demirel Üniversitesi 242.669.000 TL’lik bütçe geliriyle en yüksek bütçe gelirine sahip üniversite olmasına rağmen bütçe gelirindeki büyümeye eşdeğer çıktılara sahip olmadığı belirtiliyor. Çıktı olarak bütçe payının yanında üniversitelerin önlisans ve lisans mezun sayısı, Lisansüstü mezun sayısı, Yayın sayısı ve proje sayıları gibi değerlendirmeler kullanılıyor. Dördüncü bölümün sonuç değerlendirmesini bağlayıcı cümlesi genel bir özet niteliğinde “mali etkinliğini arttırmak için çıktıları arttırıcı yeni performans hedeflerinin konulmasının ve gerekli tedbirlerin alınmasının gerekliliği ortadadır.”

SDÜ’NÜN MALİ PERFORMANS DEĞERLENDİRİLMESİ
2023 Perspektifinde Üniversiteler ve Süleyman Demirel Üniversitesi’ başlıklı çalışmanın dördüncü bölümünde 1992 yılında kurulan üniversitelerin mali büyümesi ile eğitim çıktıları karşılaştırılıyor. Üniversite etkinliklerinin ölçümünde bütçe kalemleri mali girdi olarak kullanılırken yayın ve proje sayıları araştırma çıktısı; mezun sayıları da eğitim çıktısı olarak ele alınıyor.

2013 YILI İTİBARİYLE EN YÜKSEK BÜTÇE
2013 yılı itibari ile Süleyman Demirel Üniversitesi 242.669.000 TL’lik bütçe geliriyle en yüksek bütçe gelirine sahip üniversite olduğuna dikkat çekilen kitapçıkta “Ayrıca Süleyman Demirel Üniversitesi, Mersin ve Kocaeli Üniversiteleriyle beraber bütçe geliri 200.000.000 TL’den fazla olan üç üniversiteden biridir. Sakarya Üniversitesinin bütçe geliri de yaklaşık 200.000.000 TL iken 2013 yılı itibariyle Niğde Üniversitesi, Gebze ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitülerinin bütçe gelirleri 100.000.000 TL’den azdır. Bütçe geliri 100.000.000 TL ve 150.000.000 TL arasında olan üniversite sayısı on iken bütçe geliri 150.000.000 TL ve 200.000.000 TL arasında olan üniversite sayısı yedidir. 2004-2013 yılları arasında bütçe gelirlerinin büyüme oranlarını karşılaştırdığımızda ise 2004 yılında en yüksek bütçe gelirine sahip Kocaeli Üniversitesinin %105’lik büyüme ile en düşük artış oranına sahip olduğunu belirtmek gerekir. Öte yandan Kafkas, Mustafa Kemal ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitelerinin bütçe gelirleri 2004-2013 yılları arasında yaklaşık %360 artarken Süleyman Demirel Üniversitesi’nin bütçe geliri de aynı dönemde %225 yükselmiştir. Süleyman Demirel Üniversitesi ile benzer değişim trendine sahip Sakarya Üniversitesinin bütçe gelirinin büyüme oranı ise yaklaşık %290’dır. Adnan Menderes, Muğla Sıtkı Koçman, Dumlupınar, Mersin, Gaziosmanpaşa ve Kırıkkale Üniversitelerinin aynı dönemdeki bütçe gelirlerinin büyüme oranları da %250’den fazladır” deniliyor.

MEZUN SAYISINDAKİ ARTIŞ ORANI DİĞER ÜNİVERSİTELERİN GERİSİNDE
SDÜ’nün 2023 vizyonunu belirlemek amacıyla hazırlanan kitapçıkta “Süleyman Demirel Üniversitesi 2003-2004 öğretim yılında önlisans ve lisans düzeyinde toplamda 7.057 mezunla en fazla mezun veren üniversite iken 2011- 2012 öğretim yılı itibariyle 9.272 mezunla Kocaeli ve Sakarya Üniversitelerinin ardından üçüncü sırada yer almaktadır. Önlisans ve lisans mezun sayısına göre en yüksek artış oranı Muğla Sıtkı Koçman, Harran ve Adnan Menderes Üniversitelerinde görülmektedir. 2003-2004 ve 2011-2012 öğretim yılları arasında Süleyman Demirel Üniversitesinde mezun öğrenci sayısında görülen artış oranının, lisans ve önlisans düzeyinde, diğer çoğu üniversitedeki mezun artış oranından az olması dikkat çekicidir. Lisansüstü mezun sayısına baktığımızda ise Süleyman Demirel Üniversitesi hem 2003-2004 hem de 2011-2012 öğretim yılında sırasıyla 460 ve 711 mezunla Sakarya Üniversitesinin ardından ikinci sırada yer almıştır. Öte yandan Süleyman Demirel Üniversitesinin lisansüstü mezun öğrenci sayısındaki artış oranı Sakarya, Mustafa Kemal, Niğde, Kafkas, Kahramanmaraş Sütçü İmam, Adnan Menderes, Gaziosmanpaşa Üniversiteleri ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsünün gerisindedir” ifadelerine yer veriliyor.

SDÜ PROJE SAYISI İLE İYİ DURUMDA
İlgili bölümde yayın ve proje sayıları ile ilgili ise şu ifadelere yer veriliyor. “Süleyman Demirel Üniversitesin 2004 yılındaki yayın sayısı 247 iken 2013 yılında bu sayı 651’e yükselmiştir. Hem 2004 hem de 2013 yılında Süleyman Demirel Üniversitesinin yayın sayısı bakımından diğer üniversitelerin önünde olduğu görülmektedir. Öte yandan yayın sayısındaki büyüme oranına baktığımızda ise Süleyman Demirel Üniversitesinin başta Kocaeli ve Sakarya Üniversite olmak üzere çoğu üniversitenin gerisinde kaldığını belirtmek de gerekmektedir. Yayın sayısına göre en yüksek artış oranını Dumlupınar, Muğla Sıtkı Koçman ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversiteleri göstermişlerdir.

TÜBİTAK 1001 araştırma proje sayılarına göre üniversitelerin sıralamasına baktığımızda ise 2004 yılında Süleyman Demirel Üniversitesi 3 projeyle onuncu sırada yer alırken İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü 8 projeyle ilk sırada yer almaktadır. 2013 yılında ise Süleyman Demirel Üniversitesi 16 projeyle diğer üniversitelerin önünde birinci sıradadır. Proje çıktısına göre Süleyman Demirel Üniversitesinin diğer üniversitelerin performansına göre daha hızlı bir yükseliş trendine sahip olduğunu söylemek yanlış olmaz.

SONUÇ
Süleyman Demirel Üniversitesi 2004 yılında bütçe büyüklüğüne göre ikinci sırada yer alırken 2013 yılı itibariyle 1992 yılında kurulan devlet üniversiteleri arasında en yüksek bütçe gelirine sahiptir. Bütçe gelirlerinin büyüklüğüne ve gelişimine göre yukarıda ele alınan çıktı alanlarında diğer bazı üniversitelerin gerisinde kalması Süleyman Demirel Üniversitesinde kaynakların etkin kullanılmadığının bir göstergesidir.
Böylelikle önümüzdeki dönemde Süleyman Demirel Üniversitesinin mali etkinliğini arttırmak için çıktıları arttırıcı yeni performans hedeflerinin konulmasının ve gerekli tedbirlerin alınmasının gerekliliği ortadadır.