ITSO'dan 'Hurdayı Yoldan Çekin' Kampanyası

Isparta Ticaret ve Sanayi Odası ( ITSO) Otomotiv Sektörü Temsilcisi ve Yönetim Kurulu Üyesi Salih Sarıkaya, otomotiv sektörü ile ilgili faaliyet gösteren üyelerin bulunduğu 10. Meslek Komitesi’nin önemli bir karara imza attığını bildirdi.

Komite adına açıklama yapan, ITSO Yönetim Kurulu Üyesi ve Sektör Temsilcisi Sarıkaya, hurda araçların trafikten men edilerek, trafikte güvenliğin artması, çevre kirliliğinin önlenmesi, hurda, demir, çelik ithalatının azaltılmasını amaçlayan ‘Hurdayı Yoldan Çekin Kampanyası’na destek verdiklerini açıkladı. Ancak, bu konuda ITSO 10. Meslek Komitesi olarak bazı önerilerinin de bulunduğunu belirten Sarıkaya şu açıklamayı yaptı:

“Isparta Ticaret ve Sanayi Odası olarak “Hurdayı Yoldan Çekin” kampanyasını bizde destekliyoruz. Fakat uygulamaya ilişkin bazı çekincelerimizin ve buna karşılık önerilerimizin olduğunu da belirtmek isteriz.

Kampanyanın geneline baktığımızda,

1-     Hurda Araçlar Trafik Güvenliği Tehdit Ediyor

Yeni teknoloji ile üretilen araçlar daha seri ve güvenli iken eski teknoloji ile üretilen araçlar bu özellikleri içermemektedir. Aksine eski teknolojilere göre yapılan araçların ömrünü tamamlamış durumda olduğundan, yedek parça bulunamıyor veya kendilerini eski parça ile takviye ederek trafiğe çıkıyorlar. Bu da trafik güvenliğinde sorun oluşturuyor.

2-     Hurda Araçlar Ülke Ekonomisine Zarar

Türkiye'de trafiğe kayıtlı motorlu araçların çok büyük bir kısmı eski teknolojiyle üretilmiş. Araç parkındaki araçların yarısından fazlası 16 yaşın üstünde. Eski teknolojiye sahip bu araçlar, yeni otomobillere göre daha fazla yakıt tüketiyor. Yaşlı araçların hurdaya çıkarılması, enerjide dışa bağımlı Türkiye'nin enerji faturasının azalmasına neden olacak.

3-     Hurda Araçlar Çevreyi Kirletiyor

Eski teknolojiye sahip araçların, çevreye de olumsuz etkileri var. Ömrünü tamamlamış araçlar, yeni teknolojiyle üretilmiş otomobillere göre, çevreyi daha fazla kirletiyor. Sadece 16 yaş üstü ömrünü tamamlamış otomobillerin trafikten çekilmesi durumunda emisyon salımı yüzde 8.8 düşecek. Tüm motorlu taşıtlar hesaplandığında, bu oran yüzde 17 azalacak. Ayrıca, bu sayede Türkiye imza attığı Kyoto Protokolü'nün şartlarını yerine getirecek. Çevre kirliliğinden kaynaklanan kanser hastalıklarının azalmasına etki edecek.

Ömrü tükenmiş araçların, hurdaya ayrılarak geri dönüşümünün yapılması ekonomiye büyük katkı sağlayacak. Demir, çelik, bakır, kurşun, alüminyum, plastik, kauçuk, cam, elektronik aksamlar gibi maddelerin geri dönüşüm ve tekrar kullanılması, tabii kaynakların tükenmesini önleyecek. Türkiye, dünyanın 1 numaralı hurda, demir-çelik ithalatçısı. 2010 yılı hurda demir-çelik ithalatı 9 milyar dolara yaklaşıyor. Eğer hurda araçlara yönelik bir teşvik sağlanırsa, Türkiye'nin hurda demir-çelik ithalatı ciddi bir oranda azalacak. Enerjiden sonra en fazla dövizi hurda demire ödeyen cari açığın azalmasına katkı sağlanacak.

Bizde tüm bu görüşlere katıldığımızı söylüyoruz. Böyle bir sosyal sorumluluk projesinin yaşam kalitemizi artıracağı gibi daha kaliteli ve sağlıklı bir yaşam sürmemize, ayrıca ekonomimize de ciddi anlamda olumlu katkılar sağlayacağı kaçınılmazdır.

Fakat ITSO olarak katılmadığımız bir nokta yaş sınırının ne olacağı konusu. Bize göre tescil tarihi 1990 yılı ve sonrası olan araçların hurdaya ayrılması hem kampanyanın amacına ulaşmamasına hem de 2.el araç piyasasındaki işletmelere zarar verilmesine neden olacaktır. Ayrıca şuan otomotiv yan sanayi sektörüne baktığımızda, küçük işletmeler çoğunlukla tescil tarihi 1990 yılından sonraki araçların parçalarını ürettikleri ve bu araçların bakım servislerini yaptıkları için küçük sanayi işletmelerinin de zarar göreceğini söyleyebiliriz.

Eğer somut bir sonuca ulaşmak istiyorsak bunu kademeli şekilde yapmalıyız. Önce 1990 yılından önceki araçlara yenileme veya çevreci araçlarla değiştirme teşviki sağlanmalı. Bunu yaparken de Avrupa ve ABD’de uygulanan sistemlere benzer fonlar oluşturularak araç sahipleri desteklenmeli, yeni araç alamayacak durumda olanlara da hurda teşviki verilmeli ve ülkemizde çok yüksek olan vergilerde indirime gidilmeli ya da belirli miktarlarda faizsiz kredi kullandırılmalıdır. 

Eğer sistemi bu şekilde kademeli ve gerçekçi bir şekilde uygularsak, devlete çok fazla yük bindirmeden ve otomotiv sektörünü de canlandırarak amaca ulaşılmış olacaktır.

Ayrıca şuan Türkiye şartlarında 2.el araç piyasasına baktığımızda 1990 yılından sonraki araçların pazarda büyük bir paya sahip olduğunu görebiliriz. 2.el araç sektöründe iş yapan işletmeleri de korumak için sistemin kademeli devam ettirilmesi, sektörün zor durumda kalmasını da önleyecektir.

Ülkemizdeki araçları yaş gruplarına ayırdığımızda da görüyoruz ki, 1990 yılı öncesi araçların sayısı toplam içinde sadece %18,6 lık bir dilim oluşturuyor. Eğer bu yaş sınırını 16 üzeri şeklinde yani 1996 öncesi şeklinde uygulamaya kalkarsak bu oran %34,6 ya çıkıyor. Böyle bir durumda, devlete teşvik anlamında yük binmesine, sistemin gerçekleşebilirliğinin azalmasına ve 2.el araç alım-satım yapan sektörün zor durumda kalmasına neden olacaktır.

İşte bu yüzden Isparta Ticaret ve Sanayi Odası olarak önerdiğimiz, sürekliliği olan kademeli bir değişim sistemi, araç değiştirme ve yenileme için devletin teşvik vermesi, eski araçların değişimini teşvik etmek amacıyla eski araçlara yüksek vergi, yeni ve çevreci araçlara düşük vergi uygulamasının getirilmesi, araçlarını yenileyeceklere belirli miktarda faizsiz kredi desteği sağlanması, araçlardan alınan vergilerde indirimlerde bulunulması “Hurdayı Yoldan Çekin” kampanyasını da amacına ulaştıracaktır.