SDÜ'lü Akademisyen Milli Mücadele'de Antalya'yı Yazdı

Süleyman Demirel Üniversitesi Cumhuriyet Tarihi alanı öğretim üyesi Yardımcı Doçent Doktor Orhan Çeltikci’nin yeni kitabı “Milli Mücadele Döneminde Antalya” adıyla Antalya Büyükşehir belediyesi tarafından yayınlandı. Ağırlıklı olarak Cumhurbaşkanlığı, Genelkurmay ATASE, Başbakanlık Osmanlı ve Cumhuriyet Arşivleri ile Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Arşivleri, hatıratlar ve yabancı kaynaklar kullanılarak kaleme alınan eser alanında kullanılan kaynaklar bakımından özgünlük içermektedir.

Eser Türk tarihinde Milli Mücadele, İstiklal Harbi, Kurtuluş savaşı gibi isimlerle adlandırılan Anadolu’nun işgal süreci ve işgalden kurtulması sürecini Antalya ve çevresi (Burdur, Isparta) açısından ele alıp incelemektedir.

Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Menderes Türel’in sunuş yazısı ile başlayan eser dört bölüm ve eklerden oluşmaktadır. Birinci bölümde Antalya ve çevresinin işgale hazırlanması, işgal girişimi için uydurulan mesnetsiz gerekçeler, İtalyanların 28 Mart 1919 tarihinde Antalya’ya Asker çıkarmaları ve Antalya’yı işgal etmeleri, İtalyanların Antalya ve çevresini işgalleri üzerine bölgede ekonomik, eğitim, sağlık, bayındırlık alanlarında uyguladıkları bölgeye yönelik psikolojik işgal politikaları ile Antalya sonrasında bölgede işgalleri genişletme hedefleri çerçevesinde Burdur ve Isparta civarlarına asker göndermeleri anlatılmaktadır.

İkinci bölümde bölgede işgallere karşı gösterilen tepkilere yer verilmiştir. Bu bağlamda İstanbul Hükümeti’nin, Antalya Mutasarrıflığının, Mustafa Kemal Paşa’nın, Antalya Ahalisinin, Antalya yerel basını ile Askeri alanda gösterilen tepkilere yer verilmiştir.

Üçüncü bölümde Anadolu’nun işgali üzerine kurulan bölgesel direniş hareketlerinden Kuva-i Milliye hareketi ve Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinden olan “Antalya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ve ilçelerde bu cemiyete bağlı kurulan ilçe teşkilatlanmaları ve Milli Mücadele döneminde Batı Cephesi’ne, Güney Cephesi’ne sağladıkları medikal, askeri, giyecek, yiyecek ve nakli yardımlara yer verilmiştir.

Bu bölümde özellikle Milli Mücadele dönemi yokluk ve kıtlığı içerisinde Antalya ahalisinin sıtma salgın hastalığına yakalanması, sıtma hastalığına karşı Dr. Ferruh Niyazi Ayoğlu’nun bölge faaliyetlerine yer verilmiştir. Diğer taraftan bölge halkını işgale karşı bilinçlendirmek ve bölgeden savaşılan cephelere yardım toplama için Saime Hanım’ın faaliyetlerine yer verilmiştir.



Dördüncü bölümde İtalyanların işgal ettikleri bölgelerinden Antalya Limanı yoluyla çekilmeleri sürecine yer verilmiş, Antalya ve çevresi İtalyanlarca tahliye edilirken geride bırakılan malzemeler ile işgal dönemi boyunca İtalyanlardan alınan silah, uçak yakıtı, uçak, uçak parçası, askeri giyecek ve kullanım malzemelerine yer verilmiştir.

Eserin ekler bölümünde de önemli belgelere yer verilmiştir. Bu eklerin birkaçı İtalyanların Antalya’yı işgal Beyannamelerinin İtalyanca ve Osmanlıca belgeleri, dönemin sabık Antalya mutasarrıfı Ali Firuzan Bey’in İtalyanlarla işbirliği içinde olduğu, İtalyanların işgal siyaseti olarak Antalya ahalisini birbirine karşı kışkırtarak işgallerini kolaylaştırmaya çalıştıkları, Antalya Ahalisinden Mustafa Haşmetzade’nin İtalyan askerleri tarafından şehit edildiği, Antalya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kurucu ve azaları gibi önemli, kimileri ilk defa yayınlanan belgelere yer verilmiştir.

Eserin yazarı Yrd. Doç. Dr. Orhan Çeltikci Lisans öğrenimini Selçuk Üniversitesi, yüksek lisans Öğrenimini Süleyman Demirel Üniversitesi, doktora öğrenimini ise Akdeniz Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Cumhuriyet Tarihi, Türk Dünyası ve Türk Kültürü alanlarında yayınlanmış üç kitabı, uluslararası birçok yurtdışı ve yurtiçi tebliği, yayımlanmış çok sayıda makalesi, uluslararası sempozyumlarda bilim kurulu üyeliği, dergi hakemliği olan yazar halen “Bir Gazinin Anılarından Kore Savaşları” ve “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Isparta’da Gülcülük, Kooperatifçilik ve Örgütlü Toplum (Arşiv Belgelerine Göre)” adlarında çalışmalarını sürdürmektedir.

Yazarımıza akademik başarısıyla üniversitemize katkısından dolayı teşekkür ediyor başarılarının devamını diliyoruz.