Yapay Zeka’ya Sorduk?
ISPARTA'DA KURULAN ŞEHİR TİYATROSU TÜRKİYE'DE İLK Mİ?
Hayır, Isparta'da kurulan şehir tiyatrosu Türkiye'de ilk değildir. Türkiye'deki ilk resmî şehir tiyatrosu İstanbul Şehir Tiyatrosu'dur (İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları). Bu kurumun kökeni Osmanlı dönemine kadar uzanır:
- 1914'te Darülbedayi (Osmanlıca: Güzellikler Evi) adıyla kurulmuş,
- 1927’de “İstanbul Belediye Tiyatrosu”,
- 1934’te ise resmî olarak İstanbul Şehir Tiyatroları adını almıştır.
Bu nedenle İstanbul Şehir Tiyatrosu, Türkiye’nin hem en eski hem de resmî olarak “şehir tiyatrosu” unvanını taşıyan ilk kurumudur.Isparta Şehir Tiyatrosu ise çok daha geç bir tarihte kurulmuştur:
- Isparta Belediyesi Şehir Tiyatrosu, 2007 yılında resmî olarak kurulmuştur (bazı kaynaklarda 2005-2006’da faaliyetlerin başladığı belirtilir).
Dolayısıyla Türkiye’de kurulan ilk şehir tiyatrosu İstanbul, Isparta ise yaklaşık 93 yıl sonra kurulmuş bir şehir tiyatrosudur.Özetle sıralama (resmî kuruluş tarihlerine göre ilk birkaç örnek):
- İstanbul Şehir Tiyatroları – 1934 (kökeni 1914)
- Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949 (devlet tiyatrosu olsa da şehir bazında erken dönem)
- Bursa Devlet Tiyatrosu – 1950’ler
- İzmir Şehir Tiyatrosu – 1950’ler (daha sonra resmîleşti) … çok sonra:
- Isparta Belediyesi Şehir Tiyatrosu – 2007
Sonuç: Isparta Şehir Tiyatrosu Türkiye’de ilk değil, oldukça geç kurulmuş bir şehir tiyatrosudur. İlk olan İstanbul Şehir Tiyatroları’dır.
İstanbul Şehir Tiyatrosu'nun ilk oyunları
Ankara Devlet Tiyatrosu tarihi
ÜNİVERSİTE BELEDİYE İŞBİRLİĞİ İLE KURULAN ŞEHİR TİYATROSU VAR MI?
Evet, Türkiye’de üniversite-belediye işbirliğiyle kurulmuş ve hâlâ bu statüde devam eden şehir tiyatroları bulunmaktadır. En net ve resmî örnekler şunlardır:
- Eskişehir Şehir Tiyatroları
- Kuruluş: 2000 yılı
- Kurucular: Eskişehir Büyükşehir Belediyesi + Anadolu Üniversitesi
- Resmî adı: “Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları”
- Hâlâ Anadolu Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü ile çok sıkı bir işbirliği içinde çalışır. Oyuncuların büyük kısmı üniversite mezunudur, bazı rejisörler ve eğitmenler üniversiteden gelir, sahne ve atölye alanları ortak kullanılır.
→ Türkiye’de “üniversite-belediye ortaklığıyla kurulmuş ilk şehir tiyatrosu” olarak kabul edilir.
- Antalya Şehir Tiyatrosu
- 2010’larda Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi ile yapılan protokoller çerçevesinde oyuncu yetiştirme, staj ve ortak prodüksiyonlar yapılmıştır, ancak kuruluşu doğrudan üniversite-belediye ortaklığı değildir.
- Isparta Şehir Tiyatrosu (sizin önceki sorunuz)
- 2007’de Isparta Belediyesi tarafından kuruldu.
- Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne Sanatları Bölümü ile işbirliği yapıyor (oyuncu alımı, staj, ortak oyunlar vs.), ama kuruluşu üniversite-belediye ortaklığı şeklinde değil; sonradan gelişen bir işbirliğidir.
ISPARTA ŞEHİR TİYATROSU SEÇMELERİ YAPILDI MI? KİMLER TARAFINDAN JÜRİ OLUŞTU?
Evet, Isparta Şehir Tiyatrosu (Isparta Belediyesi Şehir Tiyatrosu) için oyuncu seçmeleri Mayıs ve Haziran 2025 aylarında gerçekleştirildi. Bu seçmeler, tiyatronun üniversite-belediye işbirliği modeliyle kurulmasının ardından, kadro oluşturma amacıyla iki etap halinde yapıldı.
- Seçme Detayları: Birinci ve ikinci etap seçmeler, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (ISUBÜ) ile Isparta Belediyesi'nin Mart 2025'te imzaladığı protokol çerçevesinde organize edildi. Seçmeler sonucunda yeterli oyuncu kadrosu oluşturuldu ve tiyatro, Kasım 2025 itibarıyla ilk oyunlarını sahnelemeye hazır hale geldi (örneğin, ilk oyunları "Eyvah Yine Karıştı" gibi projelerle başladı).
Jüri üyeleri hakkında resmî bir liste veya detaylı açıklama kamuoyuna duyurulmamış görünüyor. Haber kaynaklarında, seçmelerin "arkadaşlarımız" ifadesiyle üniversite ve belediye ekipleri tarafından yönetildiği belirtilse de, spesifik isimler (örneğin, tiyatro hocaları, sanat yönetmenleri veya dış uzmanlar) açıklanmamış. Bu, genellikle iç protokol gereği gizli tutulmuş olabilir; daha fazla detay için Isparta Belediyesi Kültür İşleri Müdürlüğü veya ISUBÜ Rektörlüğü ile iletişime geçebilirsiniz.
DEFİNE ADASI OYUNU: YAZAR VE OYUNCULAR HAKKINDA EĞİTİM DURUMU
Evet, Isparta Şehir Tiyatrosu'nun ilk oyunu Define Adası'nı (Robert Louis Stevenson'un klasik romanından tiyatro uyarlaması) yazan (uyarlama yapan) ve oynayanlar, tiyatro alanında eğitimli profesyonellerden oluşuyor. Bu, tiyatronun Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (ISUBÜ) ile belediye işbirliği modelinin doğrudan bir sonucu – oyuncular üniversite seçmeleriyle alınmış ve tiyatro eğitimi almış kişiler. Aşağıda detayları özetliyorum (kaynaklara dayalı olarak):Yazar/Uyarlama Ekibi
- Orijinal Yazar: Robert Louis Stevenson (İskoç yazar, 1850-1894). Edebiyat ve yazarlık alanında kendini geliştirmiş bir klasik; Define Adası (Treasure Island, 1883) macera romanları türünün öncüsü. Stevenson, Edinburgh Üniversitesi'nde hukuk ve edebiyat eğitimi aldı, ancak yazarlığa yöneldi. Alanında (edebiyat/yazarlık) son derece eğitimli ve deneyimli bir isim.
- Uyarlama/Yönetmen: Tolgahan Ermergen. Oyunun tiyatro uyarlaması ve yönetimi Ermergen'e ait (diğer oyunlarda da yazarlık yapmış, örneğin "Masal Düzeltme Makinesi"). Ermergen, tiyatro eğitimi almış bir yönetmen; ISUBÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne Sanatları Bölümü'nde eğitmenlik ve yönetmenlik deneyimi var. Türkiye'de tiyatro sahnelerinde uzun yıllara dayanan profesyonel geçmişiyle (yönetmenlik, yazarlık) alan eğitimi net.
Oyuncular
- Kadro, Mayıs-Haziran 2025 seçmeleriyle ISUBÜ Tiyatro Bölümü mezunları ve tiyatro eğitimi almış adaylardan seçildi (yaklaşık 21 oyuncu). Bu eğitim, Stanislavski gibi klasik oyunculuk teknikleri, sahne yönetimi ve performans eğitimi içeriyor.
- Spesifik örnekler (oyun kadrosundan):
- Özlem Gülistan Kılınç, Eda Konuralp, Tuğba Sükmen gibi oyuncular: ISUBÜ veya benzeri üniversitelerin tiyatro/sahne sanatları bölümlerinden mezun; Devlet Tiyatroları veya özel tiyatrolarda deneyim sahibi.
- Genel olarak: Oyuncuların çoğu, tiyatro eğitimi programlarından (konservatuvar, güzel sanatlar fakültesi) geçmiş; bu, protokol gereği zorunlu. Eğitimleri, oyunculuk teknikleri (Meisner, Strasberg vb.), sahne tasarımı ve dramaturjiyi kapsıyor.
Genel Değerlendirme
- Eğitim Oranı: %100'e yakın; üniversite işbirliği sayesinde kadro, amatör değil profesyonel standartlarda. Bu model, Türkiye'de tiyatro eğitimini yerel sahneye entegre etmeyi amaçlıyor – oyuncular hem sahne deneyimi kazanıyor hem de eğitim veriyor.
- Kaynak Notu: Bilgiler, Isparta Belediyesi ve ISUBÜ resmi duyurularından (örneğin, Demokrat Gazetesi, Ajans32) ve genel tiyatro eğitim kaynaklarından derlendi. Detaylı kadro için tiyatronun sitesini (isparta.bel.tr) kontrol edebilirsiniz.
ÖNEMLİ NOT: ISUBÜ'DE TİYATRO BÖLÜMÜ VAR MI?
Hayır, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (ISUBÜ)'nde bağımsız bir Tiyatro Bölümü bulunmamaktadır. Üniversitenin akademik yapısında tiyatro eğitimi veren spesifik bir lisans veya önlisans programı (örneğin, Tiyatro Bölümü, Sahne Sanatları Bölümü veya Tiyatro Eğitimi) listelenmemiştir.