Isparta Elmasını Bekleyen Tehlike
Mart 2011’de yürürlüğe girmesi öngörülen Yeni Hal Yasası, Isparta’nın en ekonomik tarımsal ürünü elmayı borsa kotasyonundan çıkarıyor.
Mart 2011’de yürürlüğe girmesi öngörülen Yeni Hal Yasası, Isparta’nın en ekonomik tarımsal ürünü elmayı borsa kotasyonundan çıkarıyor.
ÇIKARSA NE OLUR?
Elmanın borsa kotasyonundan çıkarılıp, hal kapsamına alınması şu sonucu doğuracak: Isparta elma piyasasının belirlendiği merkez olmaktan çıkacak. Elma piyasası Isparta’nın dışında herhangi bir yerde oluşacak. Isparta bu piyasadaki hâkimiyetini kaybedecek. Üretici pazardan ve fiyattan habersiz bir şekilde alım-satım gerçekleştirecek.
ZEYTİN VE KAYISI ÖRNEĞİ
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın Hal Yasası’na altyapı oluşturacak çalışmadan haberdar olan Bursa, zeytini hal kapsamı dışına çıkarttırdı. Malatya da kayısının borsa kotasyonunda kalması için çaba sarf ediyor. Isparta Ticaret Borsası da elmanın günlük tüketilen bir ürün olmadığını ispatlayıp, borsa kotasyonunda kalması için çalışma başlattı.Isparta, en değerli tarımsal ürünü elmada piyasanın belirlendiği merkez olmaktan çıkaracak yasal bir düzenlemeyle karşı karşıya. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilerek 2011 Mart ayında yürürlüğe girmesi öngörülen Hal Yasası kapsamında elma da borsa kotasyonundan çıkarılarak hallerde alım-satımı yapılan ürün haline getirilecek. Türkiye elma pazarının oluştuğu, fiyatının belirlendiği Isparta, bu düzenleme ile piyasadaki hâkimiyetini kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya. Isparta Ticaret Borsası, elmanın borsa kotasyonundan çıkarılıp hal kapsamına alınmaması için çalışma başlattı.
YENİ YASA NELER GETİRİYOR?
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın altyapısını hazırladığı Hal Yasası 2011 Mart ayında yürürlüğe girecek. Hal Yasası, borsa kotasyonunda olan birçok ürün ile birlikte günlük tüketilen tarımsal ürünlerin hal üzerinden alım-satımının yapılmasını öngörüyor. Yasa, ürünlerin hale girmeden de alım-satım yapılabilmesine izin veriyor. Bu doğrultuda hale girecek ürünlerde yüzde 1, girmeyerek diğer tüketiciye ulaştırılması durumlarında da yüzde 2 rüsum bedeli alınması öngörülüyor.
ELMA DA HALE GİRECEK ÜRÜNLER ARASINDA
Mart 2011’de yürürlüğe girecek Hal Yasası, Isparta açısından çok tehlikeli ve olumsuzlukla sonuçlanacak bir unsuru içeriyor. Yasa ile hal kapsamına girecek ya da istenirse girmeden satılabilecek ürünler arasında elma da bulunuyor. Elmayı günlük tüketilebilen tarımsal ürünler arasında değerlendiren Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Isparta’nın piyasa hakimi olduğu ürünü borsa kotasyonundan çıkardı. Eğer hiçbir değişiklik olmazsa yasa Mart 2011’de yürürlüğe girip, elma borsa kotasyonundan çıkacak.
TİCARET BORSASI: ELMA HAL KAPSAMINDAN ÇIKMALI
Elma Borsası Projesi çalışmaları kapsamında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile yapılan görüşmeler sırasında bu durumu öğrenen Isparta Ticaret Borsası yetkilileri, elmanın borsa kotasyonundan çıkarılmaması için çalışmalara başladı. Ticaret Borsası Meclis Başkanı Nuri Selçuk, elmanın borsa kotasyonundan çıkarılıp, hal kapsamına alınması durumunda Isparta’nın piyasadaki hâkimiyetini ve merkez olma özelliğini kaybedeceğini ileri sürdü. Selçuk, şöyle konuştu:
ELMA, GÜNLÜK TÜKETİLEN ÜRÜN DEĞİL, DEPO ÜRÜNÜ
“2011 Mart’ta Toptancı Hal Yasası değişecek. Bu kanun yürürlüğe girdiğinde elma Hal Yasası kapsamında olacak. Elma borsa kotasyonundan çıkıp, hale girerse yanlış olur. Hale giren ürünlerden yüzde 1 rüsum, girmeyenlerden yüze 2 rüsum alınacak. Elmanın hale girmesi sakıncalı. Elma günlük tüketilen bir ürün değil. Elmada altyapımız farklı. Elmayı bütün yıl boyunca yenen bir ürün haline getirdik. Bu Isparta’nın başarısı.
Çocukluğumuzda hatırlıyoruz kasımdan sonra elma bulmak mümkün değildi. Ama elma bütün yıla yayıldı. 300 bin ton saklama kapasitemiz var. Bu kapasite varsa pazarı da elde tutma becerimiz olması gerekiyor. Üretici pazarı görmesi lazım. Göstermeden hale gönderirseniz yanlış olur. Elma Hal Yasası’ndan çıkarılmalı, Borsa kotasyonunda kalmalı. Borsa kotasyonundan çıkacak, çıktığı zaman Isparta elmada merkez olmaktan çıkar. Elma piyasası sizin dışınızda oluşmaya başlar. Bu çok önemli.”
MİLLETVEKİLLERİ GÖREVE
Bu arada Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın çalışmalarından haberdar olan Bursalı yöneticilerin zeytini hal kapsamından çıkartmayı başardıkları öğrenildi. Malatyalıların da elma gibi ekonomik değeri olan kayısının bora kotasyonundan çıkartılmaması için girişimlere başladıklarını bildirildi. Isparta’nın da elmadaki hâkimiyetini ve piyasanın merkezi özelliğini kaybetmemesi için elmanın borsa kotasyonundan kalması gerekiyor. Bu konuda AK Parti Isparta Milletvekilleri Süreyya Sadi Bilgiç, Mehmet Sait Dilek ve Haydar Kemal Kurt ile diğer yetkililere büyük sorumluluk düşüyor.
