Katil Gaz İçin Radar Kuruluyor
Katil Gaz İçin Radar Kuruluyor
RİSK 10 KAT ARTIYOR
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre Radon Gazı, Akciğer Kanseri’ne yüzde 15 etki ediyor. Sigara ile birleştiği an risk 10 katına çıkıyor. Sağlık Müdürlüğü, örneklem çerçevesinde kent genelinde 580 konuta Radon Gazı Dedektörü yerleştiriyor.
Sigaradan sonra Akciğer Kanseri’nin en büyük nedeni: Kokusuz, tatsız ve kapalı ortamlarda birikme eğilimi gösteriyor: ''Radon Gazı''
''GİZLİ KATİL''
Sağlık Müdürlüğü, 'Bölgesel Örneklem' yöntemi ile Isparta’da 1.700 konutta Radon Gazı Ölçüm Cihazı konulması gerektiği sonucuna erişti. İlk planda 185 konutta cihaz kuruldu. 395 konut için de kurulum gerçekleştirilecek: Isparta’da «Ev içinde Radon Gazı Seviyesi Haritalandırılması» yapılacak.
2 AY ÖLÇÜM
Sağlık Müdürü Dr. Mehmet Karakaya, ''Radon Gazı, Doğal kaynaklardan yüzeye çıkarak evlerin içinde birikiyor. Kanserojen etkisi var. Akciğer Kanseri’nde sigaradan sonra 2’nci sebep… Biz 2 ay boyunca ölçümler yapacağız. Değerler Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’na (TAEK) gönderilecek'' dedi.
NE YAPILABİLİR
» Binaların toprak ile temas eden yüzeyleri ve birleşim yerleri sızıntıya imkân vermeyecek şekilde izole edilmeli. » Evlerin duvarlarında, su ve kanalizasyon borularının geçtiği yerlerde bulunan çatlaklar, açıklıklar onarılmalı ve kapatılmalıdır. » Kapalı ortamların havalandırılmasına özen gösterilmeli.
''GİZLİ KATİL'' İÇİN RADAR KURULUYOR
Sağlık Müdürlüğü, 'Bölgesel Örneklem' yöntemi ile Isparta’da 1.700 konutta Radon Gazı Ölçüm Cihazı konulması gerektiği sonucuna erişti. İlk planda 185 konutta cihaz kuruldu. 395 konut için de kurulum gerçekleştirilecek: Isparta’da «Ev içinde Radon Gazı Seviyesi Haritalandırılması» yapılacak.
ACİL ÖNLEM
Radon Gazı’nın yüksek olduğu tespit edilen evlerin zemininin özel bir malzemeyle kaplanacağını anlatan Dr. Karakaya, ''toprak ile temas eden çatlak veya su sızıntıları varsa bina onarımdan geçirilecek'' şeklinde konuştu. Ölçümlerde bölgesel riskler var ise geniş çaplı tedbirler alınacak.
185 KONUTA KURULDU 385 KONUT SIRADA
Sağlık Müdürlüğü, Bölgesel Örneklem yaptı; 1.700 konutta Radon Gazı Ölçüm Testi sonucuna ulaştı.
Ancak 1.120 konutta yaşayanlardan olumsuz yanıt aldı.
Sağlık Müdürlüğü, bunun üzerine 580 konuta Radon Gazı Ölçüm Dedektörü koyma kararı aldı.
İlk planda 185 konuta sistem konuşlandırıldı.
Anılan 185 konutta Radon Gazı Ölçüm Dedektörü işlem yapacak.
Sağlık Müdürlüğü, 385 konut için de kurulum çalışmalarını sürdürüyor. Kent genelinde totalde 580 konutta sistem konuşlandırılmış olacak.
ISPARTA’NIN RADON GAZI DEĞERLERİ HARİTASI ÇIKACAK
Radon Gazı Ölçüm Dedektörleri’nin kaydettiği veriler Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’na (TAEK) gönderilecek
Veriler aydınlığında Isparta’nın Radon Gazı Haritası çıkarılmış olacak.
Böylece alınacak tedbirler de bilimsel olarak ortaya konacak.
RADON GAZI, SİGARADAN SONRA EN BÜYÜK AKCİĞER KANSERİ NEDENİ
Sağlık Müdürü Dr. Mehmet Karakaya, Radon Gazı’nın kanserojen içerdiğini söyledi. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre Radon Gazı Akciğer Kanseri’ne yüzde 3 ilâ 15 oranında etki ediyor. Bu değer sigardan sonra 2’nci en önemli neden anlamı taşıyor.
Dr. Mehmet Karakaya, yerleştirilen Radon Ölçüm Cihazları’nın 2 ay boyunca dolap üzeri gibi yüksek bir yerde, hiç oynatılmadan bekletileceğini söyledi.
Dr. Karakaya, şöyle dedi:
''Cihaz her gün ev içindeki gaz oranını ölçecek ve kaydedecek. Ölçümler sonunda Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) tarafından incelenecek olan cihazlarda Radon Gazı’nın tespit edildiği bölgelerde acil önlemler alınacak.
Radon Gazı’nın yüksek olduğu tespit edilen evlerin zemini de özel bir malzemeyle kaplanacak. Mevcut binalarda ise, toprakla temas eden çatlak veya su sızıntıları varsa, bina onarıma alınacak. ''
İnsanların yaşamış oldukları fiziki ve coğrafi şartlara bağlı olarak doğada bir takım radyasyon gazına maruz kaldıklarını dile getiren Karakaya, "Bunlardan bir tanesi de Radon Gazı
Radon Gazı’nın temel kaynağı toprak ve yeraltındaki kayalardan meydana geliyor.
Radon Gazı kokusuz, tatsız ve kapalı ortamlarda birikme eğilimi gösteriyor.
Yapılan epidemiyolojik çalışmalarda Radon Gazı’na maruz kalmanın Akciğer Kanseri’ne neden olduğu tespit edilmiştir.
Hatta sigaradan sonra Akciğer Kanseri’ne neden olan ikinci etken olduğu belirtilmektedir'' dedi.
RADON GAZI
Bütün insanlar radyasyonla birlikte yaşıyor.
Yaşadıkları ortamın fiziksel özellikleri ve coğrafi şartlarına bağlı olarak belli oranlarda radyasyon dozuna maruz kalmaktadırlar. Günlük yaşantımızda karşılaştığımız radyasyonun önemli bir kısmı doğal kaynaklardan gelmektedir. Doğal kaynaklardan alınan dozun en önemli bileşeni Radon Gazı’dır.
Genelde insanlar zamanlarının büyük bir kısmını kapalı mekânlarda geçirdikleri için Radon’a maruz kalmaları önemli bir problem olarak ortaya çıkmaktadır. Kapalı ortamlarda tespit edilen Radon’un büyük kısmı bina altındaki toprakta birikip çatlak ve boşluklardan bina içerisine sızmasıyla oluşur.
Özellikle ılıman ve soğuk iklimlerde bina içlerindeki havanın dışarıya göre daha sıcak olması sonucu oluşan basınç farkı nedeniyle binanın altındaki gazlar yerden ve duvarlardan, özellikle çatlak ve boşluklardan bina içine sızar. İnşaatta kullanılan bazı yapı malzemeleri de içeriklerine bağlı olarak bulundukları ortama Radon Gazı verir.
Radon, renksiz kokusuz tatsız bir gazdır. Yer altı kayalarından Uranyum salınımı en önemli Radon kaynağıdır.
Topraktan havaya sızan Radon önemli bir kapalı ortam kirletici faktörüdür. Evlerde bulunan Radonun çoğunluğu evin yapıldığı yerdeki topraktan gelmektedir. Zemin topraksa girişi kolaylaşır. Zemin beton ise zamanla oluşan çatlaklardan sızar. Ayrıca su boruları, tesisat arasındaki boşluklar Radon sızmasını kolaylaştırır.
RADON GAZININ SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Yapılan epidemiyolojik çalışmalar, yüksek seviyede radon ve bozunma ürünlerine maruz kalmış kişilerde, akciğer kanserine yakalanma oranlarının yüksek olduğu gösterilmiştir. Radon gazı akciğer kanserlerinin %3 ile 15'inden sorumludur. Dünya Sağlık Örgütünün raporuna göre bazı ülkelerde, akciğer kanseri nedeni olarak Radonun sigaradan sonra ikinci sırada yer aldığı bildirilmektedir. Hatta sigara ve Radonun aynı ortamda birlikte bulunması bu riski 10 kata kadar artırabilir.
Hava ile teneffüs edilen Radon gazı solunum yollarından geçerek akciğer dokularına yapışır. Solunum sisteminde ortaya çıkan bozunma sonucunda, bozunma ürünleri kararlı hale gelinceye kadar ışınlanma devam eder ve bu süreçte dokular radyasyona maruz kalır. Bu durum Radon gazına maruz kalan herkesin akciğer kanseri olacağı anlamına gelmez. Ancak Maruz kalınan doz ve devam eden süre kanser oluşumunda önemlidir. Maruz kalınma ile hastalığın ortaya çıkması arasında geçen zaman yıllarca sürebilmektedir.
TÜRKİYE EV İÇERİSİNDE RADON SEVİYESİ HARİTALANDIRILMASI PROJESİ
Dünyada gelişmiş ülkelerde yapılan araştırmalarda, bazı evlerde madenler için izin verilen miktarın üzerinde Radon yayımının olduğu tespit edilmiştir. Ülkemizde de Türkiye Radon haritasının oluşturulması ve sonrasında "Ulusal Radon Kontrol Programı"nın geliştirilmesi amacıyla bir çalışma başlatılmıştır. Bu kapsamda, ev içi Radon seviyelerinin tespiti, coğrafi yapılarına göre Radon haritalarının çıkarılması ve ulusal Radon seviyeleri eşik değerlerinin tespit edilmesi; takiben de yüksek çıkan yerlerde gerekli ıslah çalışmalarının yapılmasının sağlanması hedeflenmektedir.
Bu amaçla T.C. Sağlık Bakanlığı ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumu arasında imzalanan protokol ile bu çalışma başlatılmıştır. Önümüzdeki 5 yıl içerisinde tamamlanması planlanan Türkiye Ev İçerisinde Radon Seviyesi haritalandırılması çalışmasında; Türkiye İstatistik Kurumu tarafından bilimsel yöntemlerle seçilmiş ve ülkenin genelini temsil eden 81 ilde 62 bin hanede, özel hazırlanmış dedektörler vasıtasıyla, ev içerisinde Radon gazı miktarı 2 ay boyunca ölçülecektir. Çorum İl merkezi ve ilçelerimizde de bu kapsamda 590 hanede bu çalışma yürütülecektir.
Ölçüm yapılacak evler Halk Sağlığı Müdürlüğü görevlilerince ziyaret edilerek, ölçüm dedektörleri teslim edilecektir. Dedektörlerin evde oturma salonu, yatak odaları gibi en fazla zaman geçirilen yerlere ve çocukların ulaşamayacağı yükseklikte bir yere konulması önemlidir. Radon gazının yaydığı ışınları toplamaya ve ölçmeye yarayan bu dedektörlere dokunulmamalı, kapakları açılmamalıdır. Kapakları kaza ile açılsa bile herhangi bir zararı bulunmamaktadır. Evlere teslim edilen dedektörler 2 ay boyunca yerinde kalacak, 2 ay sonra görevliler tarafından tekrar teslim alınacaktır.
BİNALARA RADON GİRİŞİNİ AZALTMA YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Radon binalara zemindeki çatlak ve kırıklardan, yapıdaki bağlantı noktalarından, duvar çatlaklarından, zemin yapısında bulunan boşluklardan girerek birikmektedir. Binalardaki Radon konsantrasyonunu azaltmak için aşağıdaki tedbirler alınabilir:
Mevcut binalarda Radonun bina içerisine girmesini önlemek için zemin altındaki Radon gazı boru ya da fan yardımı ile atmosfere verilir.
Yapı malzemelerinin radyoaktivite analizleri ve değerlendirmeleri yapılarak, değerlendirme sonuçları tavsiye edilen radyoaktivite düzeylerinin üzerinde olan malzemeler bina yapımında kullanılmalıdır.
Binaların toprak ile temas eden yüzeyleri ve birleşim yerleri sızıntıya imkan vermeyecek şekilde izole edilmelidir.
Evlerin duvarlarında, su ve kanalizasyon borularının geçtiği yerlerde bulunan çatlaklar, açıklıklar onarılmalı ve kapatılmalıdır.
Binaların projelendirme safhasında zemin etüdü ve jeolojik yapı dikkate alınmalı ve radon gazının binaya girmeden atmosfere tahliye edileceği sistemler düşünülmelidir.
Yerden ve duvarlardan bina içine sızan Radon gazı bina içindeki konsantrasyonu artıracaktır. Bu nedenle, kapalı ortamların havalandırılmasına özen gösterilmelidir. Evlerde, kapı ve pencerelerde izolasyon yapıldıysa havalandırma süresi artırılmalıdır.
